6. Kodi gjenetik – Shpjegime dhe Ushtrime | Biologjia për Maturën Shtetërore

KODI GJENETIK

➯ i degjeneruar/ i prishur
➯ universal
➯ 64 kombinime (A, U, G, C)
➯ Tripleti = 3 nukleotide të njëjta
➯ F zinxhiri → nuk marrin aminoacide
                       → janë 3: UAU
                                          UAG
                                          GAU
                       → ndalojnë sintezën e proteinave
➯ tARN = 64 → sepse heqin 3 F zinxhirë

LIDHJA NUKLEOTID – AMINOACID:
3 nukleotide —> 1 aminoacid
X nukleotide —> X aminoacide

➯ M proteinave = n (aminoacideve) x M (aminoacideve)
M proteinave është 100.
➯ M gjenit = n (nukleotideve) x M (nukleotidit)
M gjenit  është 300.

USHTRIME TË  ZGJIDHURA

Ushtrimi 1:
Në një molekulë të ADN që përmban 200  nukleotide, A = 20 . Sa është numri i nukleotideve të G, C dhe T?

Të dhënat:                       
Np= 200                      
nA= 20                           
nG= ?                                     
nC= ?                                     
nT= ?

Zgjidhja:

a) nA = 20 => nT = 20
b) nG = nC = 200 – (40/2) = 160/2 = 80
     nG= 80               nC= 80

Ushtrimi 2:
Në një molekulë të ADN që përmban 200  nukleotide, 20% e përbën adenina (A). Përcaktoni numrin e aminoacideve të T, G dhe C.

Të dhënat:                       
Np= 200                                 
A= 20%                                        
T,G,C=?

Zgjidhja:

a) A= 200 x 0,2=40
    nA= nT= 40
b) nG= nC= 200 – (80/2) = 120/2= 60
     nG=60           nC= 60

Ushtrimi 3:
Në një molekulë ADN, A=20 nukleotide . Numri i përgjithshëm i lidhjeve hidrogjenore në këtë molekulë është 1200.
a) Sa lidhje formohen midis A dhe T?
b) Gjeni sa lidhje hidrogjenore ka midis G dhe C në këtë molekulë.

Të dhënat:                           
 A= 20                                 
1200 lidhje H                              
nG= nC= ?

Zgjidhja:

a) nA = nT
    2 lidhje mes A, T:  A:::T       => nr (lidhjeve) = 20 x 2 = 40  A-T
b) nG = nC
    3 lidhje H mes G,C: G:::::C
    n (lidhjeve)= 1200 – 40= 1160 lidhje G–C
c) nG= nC= 1160: 3= 386

Ushtrimi 4:
Në një molekulë, sasia e adeninës (A) është sa trefishi i guaninës (G). Kjo molekulë ka 2000 nukleotide. Përcaktoni numrin e lidhjeve hidrogjenore midis A, T dhe G–C.

Të dhënat:                   

A= 3G                                  
np= 2000                            
nA= nT= ?                             
nG= nC= ?

Zgjidhja:

a ) T= A= 3x   /   G= C= x
b) 2 · 3X + 2· X = 2000 
    6X + 2X = 2000
8X = 2000
X = 250 => nG = nC= 250
=> nA = nT = 750

Ushtrimi 5 :
Gjeni ka 5 nukleotide. Sa e ka peshën (masën molekulare)?

Të dhënat:                      

n nukleotide = 5                                  
M nuklotidit= 300

Zgjidhja:

Mgjenit  = n(nukl.) x M nukl.
Mgjenit = 5 x 300
Mgjenit = 1500