13. Numrat e oksidimit – Teori, Formula dhe Ushtrime të Zgjidhura | Kimia për Maturën Shtetërore

1. P + HNO₃ + H₂O → H₃PO₄ + NO

Hapi I: Vendosim numrat e oksidimit për secilin element duke u bazuar në rregullat e numrave të oksidimit.

P⁰ + H⁺¹N⁺⁵O₃^-2 + H₂⁺¹O^-2 → H₃⁺¹P⁺⁵O₄^-2 + N⁺²O^-2

Hapi II: Nxjerrim në dukje elementët që kanë ndryshuar numrin e oksidimit.

P⁰ → P⁺⁵ + 5e^–      (ox)
N⁺⁵ + 3e^– → N⁺²    (red)

Hapi III: Gjejmë SH.V.P e numrit të elektroneve të shkëmbyera. Në rastin tonë është 15.

3 | P⁰ → P⁺⁵ + 5e^–      (ox)
5 | N⁺⁵ + 3e^– → N⁺²    (red)

Hapi IV: Vendosim koeficientët që të barazohet reaksioni.

3P + 5HNO₃ + 2H₂O → 3H₃PO₄ + 5NO

2. S + HNO₃ → H₂SO₄ + NO

Hapi I: Vendosim numrat e oksidimit për secilin element duke u bazuar në rregullat e numrave të oksidimit.

S⁰ + H⁺¹N⁺⁵O₃^-2 → H₂⁺¹S⁺⁶O₄^-2 + N⁺²O^-2

Hapi II: Nxjerrim në dukje elementët që kanë ndryshuar numrin e oksidimit.

S⁰ → S⁺⁶ + 6e^–       (ox)
N⁺⁵ + 3e^– → N⁺³    (red)

Hapi III: Gjejmë SH.V.P e numrit të elektroneve të shkëmbyera. Në rastin tonë është 6.

1 | S⁰ → S⁺⁶ + 6e^–       (ox)
2 | N⁺⁵ + 3e^– → N⁺³    (red)

Hapi IV: Vendosim koeficientët që të barazohet reaksioni.

S + 2HNO₃ → H₂SO₄ + 2NO

3. B + HNO₃ + H₂O → H₃BO₃ + NO

Hapi I: Vendosim numrat e oksidimit për secilin element duke u bazuar në rregullat e numrave të oksidimit.

B⁰ + H⁺¹N⁺⁵O₃^-2 + H₂⁺¹O^-2 → H₃⁺B⁺³O₃^-2 + N⁺²O^-2

Hapi II: Nxjerrim në dukje elementët që kanë ndryshuar numrin e oksidimit.

B⁰ → B⁺³ + 3e^–      (ox)
N⁺⁵ + 3e^– → N⁺²    (red)

Hapi III: Gjejmë SH.V.P e numrit të elektroneve të shkëmbyera. Në rastin tonë është 3.

1 | B⁰ → B⁺³ + 3e^–      (ox)
1 | N⁺⁵ + 3e^– → N⁺²    (red)

Hapi IV: Vendosim koeficientët që të barazohet reaksioni.

B + HNO₃ + H₂O → H₃BO₃ + NO

4. KI + MnO₂ + H₂SO₄ → I₂ + MnSO₄ + K₂SO₄ + H₂O

Hapi I: Vendosim numrat e oksidimit për secilin element duke u bazuar në rregullat e numrave të oksidimit.

K⁺¹I^-1 + Mn⁺⁴O₂^-2 + H₂⁺¹S⁺⁶O₄^-2 → I₂⁰ + Mn⁺²S⁺⁶O₄^-2 + K₂⁺¹S⁺⁶O₄^-2 + H₂⁺¹O^-2

Hapi II: Nxjerrim në dukje elementët që kanë ndryshuar numrin e oksidimit.

 2I^– → I₂⁰ + 2e^–              (ox)
Mn⁺⁴ + 2e^– → Mn⁺²       (red)

Hapi III: Gjejmë SH.V.P e numrit të elektroneve të shkëmbyera. Në rastin tonë është 2.

1 | 2I^– → I₂⁰ + 2e^–                (ox)
1 | Mn⁺⁴ + 2e^– → Mn⁺²       (red)

Hapi IV: Vendosim koeficientët që të barazohet reaksioni.

2KI + MnO₂ + 2H₂SO₄ → I₂ + MnSO₄ + K₂SO₄ + 2H₂O

5. Na₂SO₃ + Cl₂ + H₂O → Na₂SO₄ + HCl

Hapi I: Vendosim numrat e oksidimit për secilin element duke u bazuar në rregullat e numrave të oksidimit.

Na₂⁺¹S⁺⁴O₃^-2 + Cl₂⁰ + H₂⁺¹O^-2 → Na₂⁺¹S⁺⁶O₄^-2 + H⁺¹Cl^-1

Hapi II: Nxjerrim në dukje elementët që kanë ndryshuar numrin e oksidimit.

S⁺⁴ → S⁺⁶ + 2e^–           (ox)
Cl₂⁰ + 2e^– → 2 Cl^-1      (red)

Hapi III: Gjejmë SH.V.P e numrit të elektroneve të shkëmbyera. Në rastin tonë është 2.

1 | S⁺⁴ → S⁺⁶ + 2e^–           (ox)
1 | Cl₂⁰ + 2e^– → 2 Cl^-1      (red)

Hapi IV: Vendosim koeficientët që të barazohet reaksioni.

Na₂SO₃ + Cl₂ + H₂O → Na₂SO₄ + 2HCl

6. KNO₂ + KMnO₄ + H₂SO₄ → KNO₃ + MnSO₄ + K₂SO₄ + H₂O

Hapi I: Vendosim numrat e oksidimit për secilin element duke u bazuar në rregullat e numrave të oksidimit.

K⁺¹N⁺³O₂^-2 + K⁺¹Mn⁺⁷O₄^-2 + H₂⁺¹S⁺⁶O₄^-2 → K⁺¹N⁺⁵O₃^-2 + Mn⁺²S⁺⁶O₄^-2 + K₂⁺¹S⁺⁶O₄^-2 + H₂⁺¹O^-2

Hapi II: Nxjerrim në dukje elementët që kanë ndryshuar numrin e oksidimit.

N⁺³ → N⁺⁵ + 2e^–                (ox)
Mn⁺⁷ + 5e^– → Mn⁺²         (red)

Hapi III: Gjejmë SH.V.P e numrit të elektroneve të shkëmbyera. Në rastin tonë është 2.

1| N⁺³ → N⁺⁵ + 2e^–                (ox)
1| Mn⁺⁷ + 5e^– → Mn⁺²         (red)

Hapi IV: Vendosim koeficientët që të barazohet reaksioni.

5KNO₂ + 2KMnO₄ + 3H₂SO₄ → 5KNO₃ + 2MnSO₄ + K₂SO₄ + 3H₂O

7. SO₂ + H₂S → S + H₂O

Hapi I: Vendosim numrat e oksidimit për secilin element duke u bazuar në rregullat e numrave të oksidimit.

S⁺⁴O₂^-2 + H₂⁺¹S^-2 → S⁰ + H₂⁺¹O^-2

Hapi II: Nxjerrim në dukje elementët që kanë ndryshuar numrin e oksidimit.

S⁺⁴ + 4e^– → S⁰     (red)
S^-2 → S⁰ + 2e^–    (ox)

Hapi III: Gjejmë SH.V.P e numrit të elektroneve të shkëmbyera. Në rastin tonë është 4.

1| S⁺⁴ + 4e^– → S⁰     (red)
2| S^-2 → S⁰ + 2e^–    (ox)

Hapi IV: Vendosim koeficientët që të barazohet reaksioni.

SO₂ + 2H₂S → 3S + 2H₂O

8. HgCl₂ + SnCl₂ → Hg₂Cl₂ + SnCl₄

Hapi I: Vendosim numrat e oksidimit për secilin element duke u bazuar në rregullat e numrave të oksidimit.

Hg⁺²Cl₂^-1 + Sn⁺²Cl₂^-1 → Hg₂⁺¹Cl₂^-1 + Sn⁺⁴Cl₄^-1

Hapi II: Nxjerrim në dukje elementët që kanë ndryshuar numrin e oksidimit.

Hg⁺² + 1e^– → Hg⁺¹       (red)
Sn⁺² → Sn⁺⁴ + 2e^–        (ox)

Hapi III: Gjejmë SH.V.P e numrit të elektroneve të shkëmbyera. Në rastin tonë është 2.

2 | Hg⁺² + 1e^– → Hg⁺¹       (red)
1 | Sn⁺² → Sn⁺⁴ + 2e^–        (ox)

Hapi IV: Vendosim koeficientët që të barazohet reaksioni.

2HgCl₂ + SnCl₂ → Hg₂Cl₂ + SnCl₄

9. Cr₂O₃^-2 + KClO₃ + KOH → K₂CrO₄ + KCl + H₂O

Hapi I: Vendosim numrat e oksidimit për secilin element duke u bazuar në rregullat e numrave të oksidimit.

Cr₂⁺³O₃^-2 + K⁺¹Cl⁺⁵O₃^-2 + K⁺¹OH^-1 → K₂⁺¹Cr⁺⁶O₄^-2 + K⁺¹Cl^-1 + H₂⁺¹O^-2

Hapi II: Nxjerrim në dukje elementët që kanë ndryshuar numrin e oksidimit.

Cr⁺³ → Cr⁺⁶ + 3e^–      (ox)
Cl⁺⁵ + 6e^– → Cl^-1           (red)

Hapi III: Gjejmë SH.V.P e numrit të elektroneve të shkëmbyera. Në rastin tonë është 6.

2 | Cr⁺³ → Cr⁺⁶ + 3e^–      (ox)
1 | Cl⁺⁵ + 6e^– → Cl^-1           (red)

Hapi IV: Vendosim koeficientët që të barazohet reaksioni.

Cr₂O₃^-2 + KClO₃ + 4KOH → 2K₂CrO₄ + KCl + 2H₂O

10. Zn + HNO₃ → Zn(NO₃)₃ + NH₄NO₃ + H₂O

Hapi I: Vendosim numrat e oksidimit për secilin element duke u bazuar në rregullat e numrave të oksidimit.

Zn⁰ + H⁺¹N⁺⁵O₃^-2 → Zn⁺²(N⁺⁵O₃^-2)₂ + N^-3H₄⁺¹N⁺⁵O₃^-2 + H₂⁺¹O^-2

Hapi II: Nxjerrim në dukje elementët që kanë ndryshuar numrin e oksidimit.

Zn⁰ → Zn⁺² + 2e^–       (ox)
N⁺⁵ + 8e^– → N^-3         (red)

Hapi III: Gjejmë SH.V.P e numrit të elektroneve të shkëmbyera. Në rastin tonë është 8.

4 | Zn⁰ → Zn⁺² + 2e^–       (ox)
1 | N⁺⁵ + 8e^– → N^-3         (red)

Hapi IV: Vendosim koeficientët që të barazohet reaksioni.

4Zn + 10HNO₃ → 4Zn(NO₃)₃ + NH₄NO₃ + 3H₂O