Ky është një material shpjegues dhe ilustrues rreth temës: “Frymëmarrja qelizore dhe fermentimi”.
➯Kliko këtu për gjitha temat: Biologjia për Maturën Shtetërore.
➯Kliko këtu për të punuar me provimet ndër vite: Provimet ndër vite Biologji
Përgatitur nga 12vite.com
Nëntemat që trajtohen në këtë material: 13.1 FRYMËMARRJA QELIZORE: ➯ reax. ekzotermik Foto ilustruese: “Fotosinteza VS Frymëmarrja qelizore”
13.1 Frymëmarrja qelizore
13.2 Fermentimi
➯ katabolik
➯ reax. oksidimi
➯ proces aerob
•Është procesi i prodhimit të energjisë në prani të O2, që realizon djegien e glukozës.
•Reax. i përgjithshëm:
C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 + 6H2O + 38ATP + nxëhtësi
•Kalon në 3 etapa:
➯ glikoliza
➯ cikli i Krebsit
➯ STE
1) GLIKOLIZA (i paraprin frymëmarrjes në mitokondri):
•Proceset:
➯ fillon me glukozë (6C)
➯ mbaron me 2 molekula acide piruvike (3C)
➯ anaerobe (kryhet në citoplazmë/ citosol)
➯ reaksioni 1/10 është endotermik, sepse kërkon energji aktivizimi (EA), që përdor 2 molekula ATP.
Hyjnë: ➯ C6H12O6
➯ ADP
➯ NAD+
Dalin: ➯ 2 Piruvat
➯ 2 ATP
➯ 2 NADH
1) Energjizimi i molekulave të glukozës:
➯ nevojiten 2 molekula ATP për energjizimin
➯ më pas, molekula e glukozës ndahet në 2 molekula 3C.
➯ reaksionet zhvillohen në prani të enzimave specifike.
2) Trasferimi i e– të NAD+
➯ në molekulën e NAD+ transferohen
➯ NAD+→ NADH: NAD+ + 2H++ 2e–→ NADH + H+
3) Shndërrimet në piruvat.
➯ lëndët 3C → ac. piruvike/ piruvate
➯ piruvati hyn në mirokondri për t’iu nënshtruar reax. të frymëmarrjes qelizore.
2 & 3. CIKLI I KREBSIT (C.K) + STE (cikli trikarboksilik): ➯ i mbyllur: fillon dhe mbaron me CoA. Hyjnë: ➯ Piruvat Dalin: ➯ CO2
•Proceset: 1) Transport i e–: 2) Transport i H+ : 3) Prodhimii ATP: 4) Formimi i ujit: ➯ në procesin e frymëmarrjes hyn O2
•TEK STE (ndodh te kreshtat): Hyjnë: ➯ O2 Dalin: ➯ H2O • “Bilanci”: (Produktet përfundimtare të fr.qelizore): ➯ CO2 (nga C.K.)
➯ në reax. e parë formohet ac. citrik (6C) nga CoA (2C) + ac. oksilacetik (4C).
➯ të gjitha reaksionet i ka ekzotermike dhe oxido – reduktimi.
➯ proces aerob
➯ ADP
➯ NAD+
➯ FAD
➯ ATP
➯ NADH
➯ FADH2
➯ proteinat e mem. të brendshme të matriksit kapin e–, të pasura me energji nga NADH dhe FADH2
➯ NADH dhe FADH2 oksidohen:
NADH → NAD+ + H+ + 2e–
FADH2 → FAD+ + 2H+ + 2e–
➯ jonet e H+ tëlidhura me NADH dhe FADH2 pompohen për të kaluar në hapësirën midis dy membranave të mitokondrisë
➯ përqëndrimi i H+ në hapësirën >>> përqëndrimi i H+ në matriks
➯ krijohet në dy anët e membranës gradient kimio – osomatik
➯ energjia e H+ përdoret për sintezën e ATP
➯ jonet H+, në përputhje me gradientin e rishpërhapen me anë të ATP – sinteza
➯ ato jane “të shkundura” nga energjia e hapësirës ndërmembranore të mitokondrisë
➯ ATP – sinteza kryen fosforilimin oksidativ.
➯ O2 kap e– në fund të zinxhrit të STE
➯ O2 + jonet H+ → H2O
➯ mol. H2O largohen si mbetje e padobishme
➯ ADP
➯ NADH
➯ FADH2
➯ ATP
➯ NAD+
➯ FAD+
➯ H2O (nga STE)
➯ 36 molekula ATP: → 2 nga glikoliza
→ 2 nga C.K.
→ 32 nga STE
13.2 FERMENTIMI ➯ procesi i prodhimit të energjisë nga shpërhapja e glukozës, në mungesë të O2.
• 2 lloje fermentimi: Laktik: ➯ kryhet nga bakteret laktike Alkoolik: ➯ kryhet nga maja të alkoolike
➯ kryhet në citoplazmë ose citosol, jashtë mitokondrisë :
→ nga gjallesa anaerobe
→ nga q. muskulore të gjallesave aerobë
➯ ka vetëm një fazë, që është glikoliza
➯ reax. i përgjithshëm/ përfundimtar:
C6H12O6 → 2CH3COCOOH + 2ATP
➯ është proces i hershëm
➯ e siguron shpejt energjinë, megjithëse në sasi të vogël (2 ATP)
➯ te qelizat e kafshëve dhe baktereve
➯ reax. : C6H12O6 → 2CH3CHOHCOOH (acid laktik)
➯ te qelizat bimore dhe të kërpudhave
➯ reax. : C6H12O6 → 2CH3CH2OH + 2CO2
↓ ↓
Alkool dioksid karboni
One comment
Pingback: Përgatitje për provimin e Biologjisë - Matura Shtetërore - 12Vite.com